Mes: marzo 2014

OS MILITES ROMANOS: CORAXE, RESPONSABILIDADE E DISCIPLINA

Roma foi a cidade máis importante do universo, capaz de construír un ámbito cultural en torno ó Mediterráneo de tal solidez que aínda hoxe sobrevive.

¿En que se sustentaba este poder? ¿Como está condicionado pola loita do pobo romano pola supervivencia?

Os romanos estaban convencidos de que os seus devanceiros estiveran dotados de extraordinarias calidades de tenacidade, de paciencia, de frugalidade, de capacidade para o traballo duro e dunha capacidade natural para non admitir xamais a derrota. Ningún romano en ningunha circunstancia se daría por vencido, segundo nos ilustra  o historiador Polibio.

Cicerón consideraba que non era posible dar en ningunha parte cun pobo que posuíse en tan alto grao estas calidades, nas que Roma asenta a súa supremacía: unha verdadeira grandeza de alma, un carácter serio, calmo, estable, leal e digno de confianza,  baseado na fides.

Debuxamos un cadro onde  a grandes trazos se configura un pobo con gran capacidade se sufrimento, práctico e puritano, fondamente leal á familia, ó Estado e ós seus deuses (pietas). Este abano de valores  constitúe  a verdadeira forza da República, do que derivan outros valores ben estimados polos romanos: a virtus, bravura e coraxe no combate,  a gravitas, conciencia das súas responsabilidades e disciplina nas emocións, simplicitas, disposición para  prestar singular atención ás necesidades do momento.

Na súa estrutura primitiva o exército reflicte a organización do Estado romano. Cada soldado contribuía con armas e equipamento propio, polo que tiña que dispoñer de facenda para costealas. O pobre polo tanto non podía combater.

( Continúa lendo O EXERCITO ROMANO 2 pdf..)


CAMPAMENTOS ROMANOS

Documento: Campamento romano (pdf)


Hai unha característica que define á lexión romana: a obsesión pola seguridade nos seus desprazamentos cando tiña que facer noite ou pasar un inverno. Esta precaución significaba un gran esforzo diario por parte dos homes encargados da fortificación  e,  ó mesmo tempo, unha inxección de auto estima porque esta teima lles facía sentirse superiores ós bárbaros.

Despois da reforma de Mario, a lexión romana seguía carecendo de bases permanentes, era un exército en mobilidade constante. Cando remataba unha sesión de operacións retirábanse ós cuarteis de inverno (hiberna).

Foi con Augusto cando o exército tomou un carácter permanente. As tropas empezaron a pasar períodos moi longos  nas provincias, obrigadas pola intensa expansión territorial. Os antigos  cuarteis de inverno convertéronse en bases estables, versións melloradas dos antigos campamentos en marcha. (Continúa….Campamento romano.)

APRENDER E XOGAR


La legión romana. Documentales de la 2

LÚA CHEA E IDUS DE SANGUE EN MARZO

“Cando descubran as cinzas de Capys, un descendente de Iulo morrerá a mans duns familiares, pero non tardará en ser vingado polas desgrazas de Italia“.

[Contido dunha prancha de bronce que se atopou na tumba escavada de Capys] Suetonio

 

Relata Suetonio na “Vida dos doce Césares”  un  rumor que corría por toda Roma como unha mensaxe de mal agoiro nos días previos ós Idus de Marzo: que os cabalos consagrados ós deuses por César ó pasar o Rubicón andaban soltos, sen dono, que se negaban a comer e rinchaban como se chorasen. Algún arúspice ousou dirixirse a César aconsellándolle  que se gardase do perigo que o ameazaba para os Idus  de Marzo. Estaba tan convencido César do seu poder que mesmo desprezou o valor dos presaxios e os consellos de augures e arúspices, os que consideraba unha gavela de falapoucos e baralleiros. Non lle tiña medo á morte, pois nin sequera aceptaba a súa propia garda persoal e, o que era peor, mostraba certos acenos tan  autoritarios de desprezo  ós senadores que moitos deles sentiron a súa dignidade ofendida.

 

Desde o seu triunfo en Hispania non deixaba de ser colmado de honores. sacrificios polo seu aniversario (honor divino reservado ós reis no mundo grego), votos anuais polo seu benestar, a inviolabilidade da súa persoa. Nas cidades de oriente xa lle concederan honores iguais ós deuses.  Noutra ocasión, aínda que con non disimulada teatralidade, diante do pobo,  desprezaba outros honores , como a renuncia a unha diadema real durante as Lupercalia, quizais co propósito de non asustar os defensores das liberdades da República romana. Pero foi a concesión da ditadura vitalicia o que lle  pareceu inaceptable a senadores convencidos por tradición de que a esencia da República residía na liberdade. Este ano eran pretores Casio e Bruto, os cales tiñan na súa liña dinástica  verdadeiros defensores da liberdade e contrarios ó poder monárquico,  ó extremo de ter acuñado noutros tempos  moedas coa lenda: “Liberdade”.  PARA SEGUIR LENDO: Os idus de marzo (PDF)

 

A triste historia de amor de Pico e Vozmelodiosa

PICO, A AMARGA

SEDUCCIÓN DA MEIGA

CIRCE

(Adaptación de OVIDIO. METAMORFOSIS, XIV, vv. 320 e ss.)

PETO (Picus viridis), ave insectívora da familia dos pícidos, de cor amarela verdosa, voo ondulante e peteiro derito e grande co que peta no toro das árbores vellas para facer o furado onde contruir o niño; paxaro carpinteiro, picapau, piquelo, pito verdeal, pito verdello…

Pico, herdeiro do rico Saturno, era o rei das terras e bosques que regaban o Tíber, o Anio, e o Almón. Espertaban a súa curiosidade os cabalos que eran útiles para a guerra, e a eles lles dedicaba un bo tempo da súa vida, pero era o atractivo da súa figura, a xentileza e a bravura de ánimo o que engaiolaba a mozas e deusas.
Non tería máis alá de vinte anos, as Dríades dos montes de Italia suspiraban por Pico; as Náiades dos ríos, dos lagos e das fontes procuraban sen pudor a ocasión de atoparse con el e gañar a súa atención; pero el só tiña ollos para a filla de Xano e Venilia, a ninfa de doce voz que nacera no outeiro do Palatino.
Concedéronlla a Pico, preferido entre todos os pretendentes latinos, cando chegou o tempo de casar; a ninfa era dunha beleza resplandecente, pero moito máis o era o seu talento para o canto, tanto que todos lle chamaban “Vozmelodiosa”: co seu canto estremecíanse os bosques, as pedras, acalmaba as feras, detiña os caudalosos ríos, e facía calar os chíos dos paxaros.
Mentres ela maduraba o seu talento afinando a súa voz cristalina, Pico saía cos criados polos campos do Lacio por ver de cazar algún xabaril; montaba un cabalo moi vivo e veloz, brandindo na man esquerda dúas lanzas; un mantón de púrpura prendido cun broche dourado cubríalle o corpo xentil.



Polo espeso arboredo andaba tamén Circe, a filla do Sol, repañando as herbas das fértiles montañas para feitizos, porque escaseaban xa nos campos da súa propiedade. Ó ver o mozo Pico, fascinada por tanta fermosura, escóndese entre os matos para velo ás agachadas; coa a excitación e o desasosego cáenlle das mans as herbas que recollera, e sente como un chama lle arde no máis íntimo do seu ser. SEGUIR LENDO: LECTURAS PARA O TEMPO DAS LUPERCAIS 

MARZO: A VESTAL SEDUCIDA E A ORIXE DA ROMA DE MARTE

Ven aquí, Marte guerreiro, deixa a un lado a lanza e o escudo e libera a túa cabeleira do casco brillante. Minerva promove guerras, pero tamén se ocupa de artes nobres.

Ovidio, Fastos III, vv.1 e ss.


Adaptación de Ovidio, Fastos III, vv.1 e ss.

Paseabas sen casco á sombra amena dos salgueiros, coas túas guedellas roxas ó aire, presentindo a primavera sagrada; esculcabas os gromos das árbores e as plantas, despreocupado da lanza e o escudo, cando a sacerdotisa de Vesta te conquistou para que lle deses a este pobo, que agora chamamos Roma, a semente da que naceu a gran cidade.
¿Por que non empezar a falar de quen pola súa beleza cativou a un deus? A vestal Silvia, despois de coidar do lume no templo de Vesta, como era a súa obriga, baixou unha mañá a buscar auga coa que purificar os obxectos de culto. Por un carreiro de suave pendente camiña ata o río. Sobre a súa cabeza, axustada sobre un pano moído, levaba unha ánfora de barro que, ó chegar, pousa na herba; incomodada polo peso e o calor, repousa mentres pon en orde o seu cabelo desamañado. Exhausta, senta no chan, afrouxa o vestido e, co peito ó aire, abandónase á brisa que lle regalaban a frescura das árbores e a auga do río.
Sentada como estaba, a sombra dos salgueiros, os chíos dos paxaros, e o murmurio monótono das augas invitárona ó sono. Silenciosa como un ladrón, a branda quietude esvarou polos seus ollos vencidos, e a man na que apoiaba a cabeza quedou sen forza, débil como un xunco, e o seu queixo, desprotexido, no aire cun aceno de mol inseguridade. SEGUIR LENDO: ASUNTOS DE AMOR E GUERRA